- Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) và Nghị quyết thi hành Luật này đã được Quốc hội thông qua chiều 24/11, với đa số đại biểu Quốc hội bấm nút tán thành.
Ngày 27 tháng 10 năm 2014, Quốc hội đã thảo luận tại phiên họp toàn thể về dự án Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi); ngày 17 tháng 11 năm 2014, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã gửi xin ý kiến các đại biểu Quốc hội dự thảo Nghị quyết thi hành Luật này. Tôn trọng ý kiến khác nhau, trước khi các đại biểu tiến hành bấm nút thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, dự thảo Nghị quyết thi hành Luật.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để xác định có tội phạm xảy ra hoặc vụ việc có dấu hiệu tội phạm hay không thì cơ quan có thẩm quyền phải kiểm tra, xác minh nguồn tin, thu thập tài liệu chứng cứ và trên cơ sở đó Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) mới có căn cứ để thực hành quyền công tố.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ thời điểm thực hành quyền công tố bắt đầu từ khi Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra “giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm” như dự thảo Luật, đồng thời “bác” đề xuất quy định thời điểm VKSND bắt đầu thực hành quyền công tố từ khi tội phạm xảy ra hoặc từ khi vụ việc có dấu hiệu tội phạm.
Về thẩm quyền khởi tố vụ án dân sự của VKSND, đã có hai luồng ý kiến khác nhau: Ý kiến không tán thành cho rằng không phù hợp với nguyên tắc tự định đoạt của đương sự và Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành; Ý kiến tán thành đưa lý do bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, lợi ích của người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất, tâm thần. Trường hợp VKSND khởi tố thì VKSND đồng thời là nguyên đơn dân sự.
Giải trình vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đã gửi phiếu xin ý kiến các đại biểu. Tổng số phiếu nhận được là 373 phiếu, trong đó có 351 phiếu hợp lệ. Kết quả có 197 phiếu tán thành việc quy định VKSND có quyền khởi tố vụ án dân sự, đồng thời là nguyên đơn dân sự chiếm 56,13% số phiếu hợp lệ nhận được, chiếm 39,6% tổng số đại biểu; có 154 phiếu không tán thành, chiếm 43,87% số phiếu hợp lệ nhận được, chiếm 30,9% tổng số đại biểu.
Do ý kiến đại biểu còn rất khác nhau, số phiếu tán thành nhận được không đạt quá bán so với tổng số đại biểu, để bảo đảm thận trọng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghiên cứu, cân nhắc kỹ sau khi tham khảo ý kiến Cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan hữu quan và thấy rằng: nếu giao cho VKSND có thẩm quyền khởi tố vụ án dân sự trong những trường hợp do Bộ luật Tố tụng dân sự quy định để bảo vệ lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, lợi ích của người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất, tâm thần và trong trường hợp này VKSND đồng thời là nguyên đơn dân sự thì không phù hợp với chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; có một số ý kiến còn cho rằng nếu quy định như vậy là trái Hiến pháp.
Để bảo vệ lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, lợi ích của người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất, tâm thần thì Điều 162 Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành đã giao cho các cơ quan, tổ chức khởi kiện. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội không quy định VKSND có thẩm quyền khởi tố vụ án dân sự.
Mặc dù có ý kiến đề nghị không nên quy định thẩm quyền của Viện trưởng VKSND cấp cao chỉ đạo nghiệp vụ đối với VKSND cấp huyện, nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục ủng hộ dự thảo Luật, vì đây là quy định nhằm hạn chế oan sai.
“Việc giao cho VKSND cấp cao có trách nhiệm chỉ đạo VKSND cấp huyện để nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử sơ thẩm, góp phần hạn chế oan, sai, bỏ lọt tội phạm ở VKSND cấp này là cần thiết, không trái Hiến pháp, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của VKSND cấp cao và những yêu cầu của thực tiễn” - Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân tích.
Liên quan đến góp ý cho dự thảo Nghị quyết thi hành Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đã tiếp thu để bỏ quy định về thời điểm có hiệu lực của Luật trong dự thảo Nghị quyết, đồng thời đã bổ sung vào dự thảo Luật tổ chức VKSND (sửa đổi) quy định thời điểm có hiệu lực của một số điều, khoản của Luật kể từ ngày 01 tháng 02 năm 2015, tạo cơ sở pháp lý cho việc chuẩn bị về bộ máy, tổ chức, cán bộ của VKSND, bảo đảm hoạt động của hệ thống VKSND ngay khi Luật có hiệu lực.
Với đa số đại biểu bấm nút tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) và Nghị quyết thi hành Luật này./.
Theo cpv.org.vn