Việc ra quyết định thi hành án của Cơ quan thi hành án dân sự có vai trò rất quan trọng, là cơ sở pháp lý để bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật được tổ chức thi hành, bảo đảm cho bản án, quyết định của Tòa án được chấp hành nghiêm chỉnh, góp phần tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và Nhà nước.
Luật thi hành án dân sự và các văn bản pháp luật có liên quan đã quy định cụ thể nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thời hạn, thẩm quyền, phạm vi ra quyết định thi hành án. Theo đó, tại điểm a khoản 1 Điều 23 Luật thi hành án dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014 (Luật thi hành án dân sự) quy định một trong những nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự là ra quyết định về thi hành án theo thẩm quyền.
Điều 36 Luật thi hành án dân sự quy định: Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền chủ động ra quyết định thi hành án và ra quyết định thi hành án khi có yêu cầu thi hành án.
Thực tiễn cho thấy việc ra quyết định thi hành án của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự còn có những thiếu sót, vi phạm, điều này đã làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự. Cụ thể:
Dạng vi phạm thứ nhất: Ra quyết định thi hành án khi bản án, quyết định của Tòa án chưa có hiệu lực pháp luật.
Ví dụ: Ngày 12/4/2019 Tòa án ban hành quyết định đình chỉ vụ án Hôn nhân gia đình số 04/2019/QĐST-HNGĐ đối với Phạm Thị X và Nguyễn Anh P. Ngày 23/4/2019 quyết định của Tòa án mới có hiệu lực pháp luật nhưng ngày 18/4/2019 Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án đối với Phạm Thị X và Nguyễn Anh P.
Quyết định thi hành án nêu trên của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự đã vi phạm khoản 1 Điều 2 Luật thi hành án dân sự.
Dạng vi phạm thứ hai: Chậm ra quyết định thi hành án
Ví dụ: Ngày 27/6/2019, Cơ quan thi hành án dân sự nhận được quyết định ủy thác thi hành án dân sự số 86/QĐ-CCTHADS ngày 20/6/2019 của Cơ quan thi hành án dân sự thành phố X. Đến ngày 13/8/2019, Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự mới ra quyết định thi hành án, chậm 37 ngày, vi phạm khoản 2 Điều 57 Luật thi hành án dân sự.
Dạng vi phạm thứ ba: Ra quyết định thi hành án vượt quá nội dung bản án, quyết định của Tòa án
Ví dụ: Theo bản án của Tòa án thì bà Phan Thị C phải trả cho bà Trần Thị T 10 triệu đồng. Ngày 13/3/2019, Cơ quan thi hành án dân sự nhận được đơn yêu cầu thi hành án của bà Trần Thị T với nội dung yêu cầu ông Nguyễn Văn N và bà Phan Thị C phải trả cho bà Trần Thị T 10 triệu đồng. Ngày 18/3/2019, Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự ban hành Quyết định thi hành án với nội dung ông Nguyễn Văn N và bà Phan Thị C phải trả cho bà Trần Thị T 10 triệu đồng.
Quyết định thi hành án nêu trên của Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự là vượt quá nội dung bản án đã tuyên, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông Nguyễn Văn N. Vi phạm điểm a Khoản 5 Điều 31 Luật thi hành án dân sự.
Dạng vi phạm thứ tư: Ra quyết định thi hành án không đúng thẩm quyền
Ví dụ: Ngày 22/5/2019, Cơ quan thi hành án dân sự nhận được quyết định đình chỉ vụ án dân sự số 24/2018/QĐST-DS của Tòa án tỉnh B. Ngày 27/5/2019, thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án đối với quyết định nêu trên của Tòa án tỉnh B.
Việc Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án đối với quyết định của Tòa án tỉnh B khi chưa có quyết định ủy thác của Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh B là vượt quá thẩm quyền ra quyết định thi hành án.
Dạng vi phạm thứ năm: Ra quyết định thi hành án đối với nghĩa vụ chưa đến hạn
Ví dụ: Theo bản án của Tòa án thì ông Hồ Quý H phải trả cho bà Nguyễn Thị N số tiền 64 triệu đồng, mỗi tháng trả 5 triệu đồng bắt đầu từ tháng 11/2016 đến khi hết nợ.
Ngày 02/12/2016 bà Nguyễn Thị N có đơn yêu cầu ông Hồ Quý H phải trả 64 triệu đồng. Ngày 09/12/2016, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án với nội dung Hồ Quý H phải trả cho bà Nguyễn Thị N 64 triệu đồng, mỗi tháng trả 5 triệu đồng.
Việc Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án đối với nghĩa vụ trả nợ từ tháng 01/2017 trở về sau (nghĩa vụ chưa đến hạn) là vi phạm Điều 30 Luật Thi hành án dân sự.
Trên đây là một số dạng vi phạm trong việc ban hành quyết định thi hành án của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự mà đơn vị phát hiện trong quá trình kiểm sát thi hành án dân sự, hành chính. Thông qua bài viết này, đơn vị gửi đến các đồng chí, đồng nghiệp tham khảo, đúc kết kinh nghiệm nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm sát thi hành án dân sự, hành chính./.
VKSND huyện Cam Lâm